Het kan zijn dat een vrouw (soms zelfs een man!) alle zwangerschapssymptomen vertoont, last heeft van zwangerschapskwaaltjes, niet meer ongesteld wordt, zelfs een zwangerschapsbuik krijgt maar toch niet echt zwanger is. Het klinkt als een heel slechte deal. Wel de lasten van een echte zwangerschap maar geen baby. We noemen dit een schijnzwangerschap.
Wat is schijnzwanger?
Een schijnzwangerschap kan aanvoelen als een echte zwangerschap en een vrouw kan dezelfde symptomen hebben, maar het is eigenlijk geen echte zwangerschap. Officieel heet dit pseudocyesis (Latijn voor valse zwangerschap). Een schijn- of een fantoom-zwangerschap is wanneer een vrouw denkt dat ze zwanger is, ook al is ze dat niet. Het fenomeen is vrij zeldzaam, maar voor vrouwen die het ervaren, is het vrij echt… echt in de zin dat ze zich psychologisch zwanger voelen en misschien zelfs fysieke zwangerschapssymptomen vertonen, maar er groeit geen baby, er is geen positieve zwangerschapstest en er is niks te zien op een echo.
Symptomen van schijnzwangerschap
De meeste vrouwen die lijden aan een schijnzwangerschap geloven echt dat ze zwanger zijn omdat ze dezelfde zwangerschapskwaaltjes en -symptomen hebben. Vrouwen die een schijnzwanger zijn, kunnen veel of zelfs alle fysieke symptomen hebben die men normaal gesproken met een zwangerschap zou associëren, bijvoorbeeld:
- Niet meer ongesteld worden
- Groeiende buik
- Gevoelige borsten
- Groeiende borsten
- Misselijkheid
- Overgeven
- Vreetbuien
- Vaak moeten plassen
- Gewichtstoename
- Soms zelfs het gevoel hebben dat ze hun kindje voelen bewegen
Deze symptomen kunnen slechts enkele weken, negen maanden of zelfs jaren aanhouden. Een zeer klein percentage van de vrouwen met een schijnzwangerschap geeft aan zelfs weeën te hebben.
Oorzaak van een schijnzwangerschap
Op dit moment is het nog niet helemaal zeker waarom sommige vrouwen een schijnzwangerschap krijgen.
Sommige professionals in de geestelijke gezondheidszorg geloven dat het te maken heeft met een intens verlangen, of juist angst om zwanger te worden. Wanneer een vrouw een intens verlangen voelt om zwanger te worden, wat kan komen door onvruchtbaarheid, een miskraam, dreigende menopauze of een verlangen om te trouwen, kan het lichaam enkele tekenen van een zwangerschap gaan vertonen. De hersenen van de vrouw interpreteren die signalen dan onterecht als zwangerschap, en triggert het vrijkomen van hormonen die leiden tot meer zwangerschapssymptomen. Ditzelfde geldt voor een vrouw die juist heel bang is om zwanger te worden. Waar denk jij aan als je niet aan een roze olifant mag denken? Juist, een roze olifant.
Een andere theorie heeft te maken met bepaalde chemische veranderingen in het zenuwstelsel die verband houden met depressieve stoornissen. Het is mogelijk dat deze chemische veranderingen verantwoordelijk zijn voor de symptomen van een schijnzwangerschap.
Andere onderzoekers suggereren dat armoede, een gebrek aan onderwijs, seksueel misbruik in de kindertijd of relatieproblemen een rol kunnen spelen bij een schijnzwangerschap. Het hebben van een schijnzwangerschap is niet hetzelfde als beweren dat je zwanger bent om financieel voordeel te behalen, of het hebben van waanideeën over een zwangerschap (zoals bij patiënten met schizofrenie).
Behandeling schijnzwangerschap
Bij de meeste vrouwen verdwijnt het idee van de schijnzwangerschap weer na 2 weken zodra ze ongesteld worden. Er zijn echter ook vrouwen die geen menstruatie meer krijgen. De beste manier om een schijnzwangerschap in deze gevallen te behandelen is door duidelijk te laten zien aan een vrouw dat ze niet echt zwanger is. Vaak volstaat een simpele zwangerschapstest.
Bij sommige vrouwen zit het idee echter zo ingeprent dat zelfs een echo ze niet kan overtuigen. Ze hebben het idee toch een baby te zien op de echo. Dit zijn uiterst zeldzame situaties, er is bestaat dan ook geen algemene behandeling voor. In deze gevallen wordt er geprobeerd naar de psychische en emotionele oorzaken te zoeken en deze op te lossen.
Hoe vaak komt een schijnzwangerschap voor?
In de jaren veertig van de vorige eeuw was ongeveer 1 op de 250 zwangerschappen een schijnzwangerschap. Dat aantal is gedaald tot 1 tot 6 gevallen per 22.000 zwangerschappen.
De gemiddelde leeftijd van een vrouw met een schijnzwangerschap is 33 jaar. Maar er zijn gevallen bekend van kinderen vanaf 6 jaar tot vrouwen van 79 jaar. Grofweg een derde van de vrouwen met een fantoom-zwangerschap is minstens één keer eerder zwanger geweest en meer dan twee derde is getrouwd. Vrouwen die incest hebben meegemaakt, lopen een groter risico op een valse zwangerschap.
In landen waar vrouwen makkelijk toegang hebben tot nauwkeurige zwangerschapstests zijn schijnzwangerschappen vrij zeldzaam geworden. In sommige culturen wordt de waarde van een vrouw in verband gebracht met haar vermogen om zwanger te worden. In dit soort landen zijn dan ook bovengemiddeld veel schijnzwangerschappen.
Schijnzwangerschap bij mannen
Ook sommige mannen kunnen last krijgen van een vorm van schijnzwangerschap die bekend staat als het couvade syndroom of mannenkraambed. Daarbij kunnen mannen ook last krijgen van bijvoorbeeld gewichtstoename, misselijkheid en rugpijn. Dit komt meestal voor als de vrouw van de man zwanger is.
